IŞİD, Irak ve Suriye’de etkinlik gösteren silahlı grubun adıdır.
Açılımı içe Irak, Şam İslam devletidir. Eski adı Arapça Daiş, Daeş ve Deaş adlarıyla da bilinir. IŞİD petrol kaynaklarının yakınında olduğundan Dünya’nın en zengin terör grupları arasında yer almaktadır. El-Kaide’ye bağımlılığının 2004 yılında ilan eden grup kısa sürede Irak El-Kaide’si adını aldı.
Grup genelde Sünnî topluluklar olmak üzere Mücahidîn Şûra Konseyi, el-Kaide, Jaysh el-Fatiheen, Jund el-Sahaba, Katbiyan Ansar el-Tevhid vel Sunnah, Jeish el-Taiifa el-Mansoura gibi farklı isyancı grupların desteğini alarak büyüdü. Halifeliği kurma hedefi Sunni nüfusun yoğun olduğu bölgeler olan Irak ve Levant’te vardır.
Şubat 2014’te ise El-Kaide IŞİD ile tüm bağlarını kestiğini duyurdu.
Irak’ın Diyala, Kerkük, Selahaddin ve anbar illerinde yoğun savaşın yaşandığı dönemlerde çok büyük etkinlik gösterdi. Halen devam eden Suriye iç savaşında Suriye’nin İdlip, Halep ve Rakka bölgelerinde varlık gösterdi. Bakuba’yı başkenti ilan etti.
IŞİD, Irak hükümeti üyeleri ve binlerce sivil Iraklının ölümlerinden sorumlu tutulmaktadır. Irak savaşının sonlarına doğru ciddi anlamda gerilemeye başlamıştır. ABD’nin Irak’tan çekilmesi ile 2012’de gücünü toplayarak üye sayısını kat kat aştığı görülmektedir.
2013 yılında El-Cezire’ye sızdırılan bir mektup ve ses kaydıyla El-Kaide lideri Eymen el-Zevahiri, bu grubun Suriye kanadını tasfiye ettiğini açıkladıysa da IŞİD Emiri Ebu Bekir El-Bağdadi, bu tasfiye kararını reddettiğini ve grubun Suriye’deki operasyonlarına devam edeceğini açıkladı.
IŞİD Suriye’nin Kuzeyinde Nisan 2013 itibariyle hızlı bir şekilde askeri güç kazanarak bu bölgenin en güçlü grubu oldu. Şeriat kanunlarını Suriye’de etkin olduğu bölgelerde icra etmeye başladı ve yabancı gazetecileri, yardım kuruluşlarına üye insanları, rakip gördükleri askerleri hapsetti veya sürgüne gönderdi.
IŞİD’in Ağustos 2014’te Suriye İnsan Hakları Gözleme örgütünün verilerine göre Irak’taki savaşçı sayısı 30 bin, Suriye’deki savaşçı sayısı ise 50 bin olduğu açıklandı.
Maddi Kaynakları
IŞİD’e ait ele geçirilen belgeler analiz edilerek bir rapor hazırlandı. Araştırma sonucuna göre terör örgütüne dışarından yapılan bağış oranı 2005 ile 2010 yılları arasında sadece yüzde 5 idi. Terör örgütüne bağlı birimlerin alıkoyma, adam kaçırma, rehin alma gibi işlerden elde ettikleri gelirin yüzde 20’sini merkeze göndermeleri belirlendi.
IŞİD ajanından Irak istihbarat birimlerinin edindiği bilgiye göre örgütün 2 milyar dolarlık finansal gücü olduğu ve bu paranın büyük bir çoğunluğunun Musul Merkez Bankası’ndan çalınan altın ve paralar olduğunu belirtiyor.
IŞİD rehin alma ve kişi kaçırma eylemlerini sıklıkla gerçekleştirir. Ayrıca örgütün körfez ülkelerinden yüksek miktarda bağış topladığı da iddia edilir. Suudi Arabistan ve Katar IŞİD’i finanse etmekle suçlanıyor. Tüm bunların yanında Suriye’nin Kuzeyinde elektrik satarak ve Doğu Suriye’deki petrol kaynaklarından gelir elde ettiği de öne sürülüyor.
IŞİD’in Irak ve Suriye’ye uluslar arası yardımları da kullandığı rapor edilmiştir.
Kullandığı Silahlar
Helikopter ve alçak irtifa uçaklarını düşürmeye yarayan füze sistemlerini ele geçirip kullanmaya başlamıştır. Bunun haricinde araca monte edilebilen ağır makineli tüfeklere, scud füzesine, M198 tipi havan topuna sahip olduğu bilinmektedir.
IŞİD Musul Havalimanını ele geçirdiğinde içinde bulunan kargo uçaklarını, askeri taşıma ve saldırı helikopterlerini de ele geçirdi fakat bunları kullanma gücünün olmadığı biliniyor.
Musul Üniversitesi’ne ait materyalleri 2014 yılında IŞİD ele geçirdiğinde Irak BM Büyükelçisi BanKi-Moon’a bir mektup yazmış ve çalınan materyallerin nükleer silah yapımında kullanılabileceğini bildirmişti. Uzmanlar konuyu inceleyerek bu tehdidin çok küçük olduğunu bildirmişlerdi.
IŞİD’in Türkiye’de Karıştığı Olaylar
Cilvegözü: 11 Şubat 2013 yılında Hatay Cilvegözü Sınır Kapısında bombalı araçla saldırı düzenlendi. Yapılan saldırıda toplamda 18 kişi hayatını kaybetti. Ölenlerden 4’ü Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıydı.
Reyhanlı: Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde 11 Mayıs 2013 tarihinde 3 dakika arayla iki ayrı bomba yüklü araç patlatıldı. 46’sı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı toplam 52 kişi hayatını kaybetti. Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en kanlı saldırısı olarak tarihe geçti. Saldırıda 146 kişi de yaralandı.
Ulukışla: Hatay’dan İstanbul’a giden IŞİD üyeleri Niğde Ulukışla’da yol kontrolü yapan bir üstçavuş ve bir polis memurunu öldürdü. Kaçarken gasp ettikleri kamyonun şoförünü de öldürdüler.
Musul Başkonsolosluğu: 11 Haziran 2014’te Irak Musul Başkonsolosluğumuza baskın yapan IŞİD toplam 49 kişiyi rehin aldı. Çok sayıda IŞİD mensubuyla takas edilerek rehineler 3 ay sonra MİT’e teslim edildiler.
Sultanahmet Patlaması: Sultanahmet’te 6 Ocak 2015’te bir polis memurunun da şehit olduğu patlama meydana geldi. İlk önce teröristin DHKP-C’li olduğu bilgisi verilse de sonrasında canlı bombanın IŞİD üyesi olduğu ortaya çıktı.
Diyarbakır HDP Mitingi : HDP’nin Diyarbakır mitinginde 6 Haziran 2015 tarihinde 5 ölü ve yüzlerce yaralının olduğu patlama meydana geldi. Bombayı miting alanına giren IŞİD üyesi Orhan Önder patlatmıştı.
Suruç : 20 Temmuz Pazartesi günü Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonunun Kobani’ye yardım götürmek için toplandıkları sırada basın açıklaması yapılırken adının Şeyh Abdullah Alagöz olduğu belirlenen IŞİD üyesinin üzerinde taşıdığı bombayı patlatmasıyla 32 kişi hayatını kaybederken yüzlerce kişi yaralandı.
