Yapılış tarihi: 6.yy’ın ilk çeyreği
Yaptıran: Anicia Iuliana (Bizans Hanedan üyesi)
Yıkım tarihi: Bilinmiyor
Yıkım nedeni: Bilinmiyor
Yer: Saraçhane
Malatyalı aziz Polyeuktos’a adanmış büyük kilise, Bizans hanedanının en güçlü kadınlarından, sanat koruyucusu Anicia Iuliana’nın eseridir. Saraçhane’de 1960 yılında inşa edilen Belediye Sarayı ve daha sonra yollar ve Haşim İşcan Geçidi için yapılan kazılar sırasında ortaya çıkmıştır. Mimari parçalar üzerine işlenmiş uzun bir şiir Anicia Iuliana’nın başarılarını ve soylu aile bağlarını anlatmaktadır. 6. yüzyıla ait bu çok iddialı mimaride, tavus kuşu motifleri, cam ve taş kakmalı sütunlar, yaldızlı mozaikler ve İran/Sasani etkisindeki bezemeler özellikle dikkat çekmektedir. İnşaat ve dekorasyon için Anadolu’dan, İtalya ve Tunus’tan malzeme getirilmiştir. Görkemli mimarisinin yanında, Polyeuktos Kilisesi aynı zamanda İstanbul’un Bizans çağındaki tören yolları üzerinde, imparatorların taşıdığı mumun değiştirildiği özel bir duraktır.
Polyeuktos Kilisesi 1010 depreminde hasar görmüş, 1204’te şehre gelen Haçlılar tarafından yağmalanmıştır. Kutsal emanetler ve mimari parçalar Venedik’e götürülmüştür. Birçok yapı parçası çeşitli yerlere dağılmış, Barselona’ya, Viyana’ya taşınmıştır. İstanbul’dan giden sütunlar ve kaplama mermerleri bugün hala Venedik’te, San Marco Kilisesi’nin cephelerinde görülebilmektedir. Dev boyutlu, kubbeli kiliseden günümüze sadece altyapısına ait duvarlar ve mekanlar kalmıştır. İstanbul’un modernleşme sürecindeki yıkıcı imar etkinlikleri, ilginç bir rastlantıyla İstanbul arkeolojisine, yüzyıllar içinde unutulan çok özel bir yapıyı kazandırmıştır.
——————————————————-
Construction date:First quarter of 6th century
Comissioned by: Anicia Iuliana (Member of the Byzantine Imperial Family)
Destruction date: Unknown
Cause of destruction: Unknown
Location: Sarachane
The great church dedicated to Saint Polyeuktos of Malatya (Melitene) is a work of Anicia Juliana, a protector of the arts and one of the most powerful women of the Byzantine dynasty. The church was found during the construction excavations for the of the Municipal Palace in 1960 and later during the excavations of various roads and The Haşim İşcan Underpass. A long poem written on architectural pieces tells success stories and noble family bonds of Anicia Juliana. This challenging architecture that belongs to the 6th century bears remarkable features such as peacock motives, columns with glass and stone inlays, gilded mosaics and Iranian/Sassanid ornamentations. Materials for the construction and decoration of the church were brought from Anatolia, Italy and Tunisia. Besides its magnificent architecture, the Polyeuktos Church was at the same time a special stop on the ceremonial roads of Constantinople where imperial candle was changed.
Polyeuktos Church was damaged in an earthquake in 1010 and plundered by crusaders who reached the city in 1204. Holy relics and some of the architectural pieces were taken to Venice whereas others were transported to Barcelona and Vienna. Columns and marble revetments taken from Istanbul can still be seen on the façades of St Mark’s in Venice. The only remnants today from this monumental domed church are walls and rooms of its substructure. The destructive urbanism of Istanbul during its modernization process ironically caused the rediscovery of this long forgotten special building.
