Şüphesiz ki bankalar, tüketicilerin finansal ihtiyaçlarını karşılamak için ilk başvurdukları ilk yerler. Bireysel kredi ihtiyaçlarına bakıldığında; finans sektöründeki rekabet ortamı da göz önüne alınınca bankalar, pek çok farklı seçenek ile çıkıyor müşterilerinin karşısına.
Türkiye Bankalar Birliği’nin son verilerine göre konut, otomobil, ihtiyaç, eğitim, sağlık ve seyahat gibi amaçlarla, 2012 ilk yarı yılında toplam 60.160.930 kişinin kredi kullanmış olduğu görülüyor. Alınan net kredi miktarı ile faiz, masraflar (KKDF ve BSMV Vergileri, dosya ücreti, Talep ve Tahsis Ücreti, vb.) ve bir de hayat sigortasının dahil edildiği geri ödeme miktarı tüketiciyi zorlasa da ihtiyaçları karşılamak ve uzun vadede kolaylaştırıcı çözümlerle yaşamak açısından tercih nedeni.
Son zamanlarda bankaların uygulamalarına yönelik tüketici yasaları ve buna bağlı olarak tüketici hakları ile ilgili konularda halkın bilinçlendirilmesi ve yasal haklarını takip etmeleri teşvik ediliyor ve ortaya çıkan yasal kararlar kamuoyuna duyuruluyor.
Nasıl?
Öncelikle, hayat sigortaları kredi alınış tarihinden itibaren yıllık olarak yapılıyor. Tüketiciler, ödeme planlarını 12 ay ve katları vadelerde ödemek dışında başka tercihlerde bulunduklarında, örneğin 30 aylık bir ödeme planını tercih ettiklerinde, hayat sigortası 36 ay üzerinden yapılmış oluyor. Bu da kredinin geri ödemesi bittikten sonraki 6 aylık dönem için tüketiciye hayat sigortası yapılmış ve onun da bunu ödemiş olması demek. Dolayısıyla artık tüketici için 6 aylık ödemesini geri alabileceği bir durum söz konusu. Dahası, tüketicilerin geriye dönük son 10 yılda kullanmış ve iade almamış oldukları hayat sigortası masraflarını almalarının da yolu açılmış oluyor.
Yargıtay Kararı
Bunun en son örneği, Yargıtay’ın, bankaların kredinin verilmesi için sadece zorunlu olan masrafları tüketiciden isteyebileceği kararı. 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun 10. maddesindeki Tüketici Kredisi’ni düzenleyen hükümlere aykırı olmakla birlikte,
bu masrafların ne olduğunun açık şekilde belirtilmesi gerektiği yönündeki kararının ardından, kredi kullanırken zorunlu olarak hayat sigortası yaptıranların, kredilerinin geri ödemesi bittikten sonraki dönemler için geçerli olan kısmını bankalardan talep edebileceği konusu gündeme geldi. Bu kararla birlikte artık tüketiciler, kredi geri ödemelerinin hayat sigortasının kapsama süresinden önce tamamlanması halinde, ödemiş oldukları hayat sigortasının geri kalan kısmını bankalardan geri alabilecekler.
Ne Yapılmalı?
Konuyla ilgili açıklama yapan Tüketiciler Birliği Kurucu Başkanı Bülent Deniz de, tüketicilerin kredi bitiminden sonraki hayat sigortası primlerini geri alabileceğini ve ayrıca kredi borcunu erken kapatanların da, hem faiz indirimden yararlanabildiğini hem de geri kalan günlerdeki hayat sigortası primlerini geri alabildiğini ifade etti. Hayat sigortası priminin ödemelerin tamamlanmasının ardından arda kalan kısmını geri alabilmek için, kredi kullanılan bankadan belgelerin ve ödemenin talep edildiği bir dilekçe yazmak ve bunu ilgili bankanın genel müdürlüğüne göndermek gerekiyor.
Şaşırtan Gerçek !
Öte yandan, BDDK verilerine göre 2002 yılı başından 2012’nin ikinci yarısına kadar geçen sürede bankaların toplam kredilerden aldığı ücret ve komisyonlar 23 milyar TL’nin üzerinde. Dikkat çeken bir başka nokta ise, tüketicilerin son 10 yıla dönük iade talepleri olması halinde bankalardan talep edecekleri toplam tutarın, sektörün yıllık kâr rakamına yakın olduğu.
HABER REVİZYON DERGİSİ EKİM 2012