Okul fobisi çok şiddetli şekilde çocuğun okula gitmek istememesi ve ya okulla ilgili son derece isteksiz ve ilgisiz görünmesiyle başlayan bir çocukluk hastalığıdır.
Okul korkusu da diyebileceğimiz Okul Fobisi, hem psikolojik ( ağlama, sinirlilik, saldırganlık. gibi normal olmayan davranışlarla ) hem de fiziksel ( baş ağrısı, mide bulanması, iştahsızlık. ) gibi bir takım sorunlarla kendini gösterir.
Okul Fobisi en çok Eylül, Ekim aylarında ve okulun ikinci yarı dönemi başlamadan önce kendini gösterir.
En çok ilköğretim öğrencilerinde görülen okul fobisinin tipik belirtileri şunlardır;
• Çocuk “okul” kelimesini duyunca atağa geçer
• Okulla ilgili son derece ilgisiz ve isteksizdir
• Uyku düzeni bozulur
• Genellikle aile bireyleri dışındaki kişilerle olan ilişkilerinde utangaçtır
• Başarı ve takdir kaygısı taşırlar
• Öğretmenden ve evinin dışındaki yapıdan korkar
• Telaşlı, huzursuz ve içe dönük yaşamayı seçerler
• Okula gitmemek için herhangi bir fiziksel nedene dayanmayan asılsız hastalıklar ortaya atarlar
• Okul gereçlerine son derece itinasız davranır
• Arkadaş edinmez
• Okuldan korkar.
Okul Fobisinde aile faktörü; aşırı kollamacı, telaşlı, sarmalayan ailelerin çocuklarında, okula başlayana kadar ailesi dışında bir sosyal hayatı olmayan çocuklarda, boşanan ailelerin bir ebeveynine bağlı olarak yaşayan çocuklarda, ailesinden birini ölüm, hastalık, taşınma gibi bir sebeple kaybeden çocuklarda daha sık görülür.
Okul Fobisinde öğretmen ve okul faktörü; çok kalabalık sınıflarda, sert mizaçlı bir öğretmenin sınıfında, baskıcı, ezberci, hırpalayan ve aşırı kuralcı eğitim sistemlerinde daha sık görülür.
Eğer çocuğun okula karşı isteksizliği ve korkusu aile ve öğretmen tarafından önemsenmezse okul fobisi kronikleşir ve yarıda kesilen bir okul hayatıyla sonuçlanabilir. Bu sebeple okula gitmek istemeyen ve okul kelimesi duyunca telaşla atağa geçen çocuklarınızı dikkate alın öğretmeninden ve bir uzmandan mutlaka yardım isteyin.
6-11 yaş arası çocuklarda daha sık görülen okul fobisinin, kız öğrencilerde görülme oranı % 13 , erkek öğrencilerde görülme oranı % 9’dur
OKUL FOBİSİNİN NEDENLERİ
Diğer fobilerde olduğu gibi, okula girdikten sonra oluşan korkulardan, kalıtımsal ve yapısal etkenlerden çok, psikolojik yaşantıların daha önemli bir yer tuttuğu görülür. Okul fobisinin nedenlerini ikiye ayırabiliriz:
A) Aileden kaynaklanan nedenler
B) Okula bağlı nedenler.
A) Aileye Bağlı Nedenler
1.Okul fobisi ne şekilde ortaya çıkmış olursa olsun, kaynağı genellikle anneden ya da anne yerine geçen kişiden ayrılma korkusudur. Bu hastalık aslında bir aile nevrozudur. Okul fobisi olan çocukların bulunduğu ailelerde genellikle aile bireyleri birbirine çok bağlı ya da bağımlıdırlar. Sürekli biri öbürüne bir şey olacağı korkusunu yaşar.
2.Okul fobisi olan çocukların yaşamlarının daha önceki yıllarında anneleri tarafından aşırı özen içinde büyütüldükleri görülür.
Bu tür annelerin;
1. Sürekli olarak çocuklarını memnun ederek onların sevgilerini kazanma çabası içinde oldukları.
2. Tüm gereksinimlerini karşıladıkları ve onları sürekli olarak hayal kırıklığına uğramaktan korudukları dikkati çeker.
3. Bu anneler özellikle çocuklarının bedensel rahatsızlıklarıyla yakından ilgilenirler.
4. Çocukların gözlerinin önünde olmadığı zaman kendilerini çok yalnız hissederler.
5. Psikolojik ve fiziksel olarak çocuklarıyla yakın olma gereksinimi duyarlar.
6. Bu anneler çocuklarını ana okullarına göndermekten kaçındıkları gibi, arkadaşlarının evine bile oyun oynamak için göndermekten kaçınırlar.
7. Yaşamın ilk yıllarında bu tür anne- çocuk ilişkisi çocuğun okula başladığı sırada önemli bir engel oluşturur.
8. Annelerin bu koruyucu ve baskılı ortamından bir an olsun uzak kalmamış olan çocuk yabancı bir çevrede ve tanımadıkları insanlarla birlikte günlerini geçirmesi onu son derece huzursuz eder.
9. Anne- babanın kendilerine ve çocuğuna bir şey olacağı konusunda yoğun kaygı duyması.
10. Çocuğun anne- babasının yokluğunda kendisine ya da anne- babasına bir şey olacağından korkması.
11. Boşanma, anne veya babanın başka biri ile evlenmesi, maddi sorunlardan kaynaklanan stresli bir ev yaşamı.
12. Çocuğun yeni bir kardeşinin doğması, taşınma, hastalık, yakın birinin ölümü gibi bir stres faktörünün olması.
B) Okula Bağlı Nedenler
1.Uygun olmayan bir sınıf içi yerleştirme, özelliklede çocuğun fazla tehditkar bulunduğu bir yere oturtulması.
2.Teneffüs, sesli okuma, sınıf önünde ders anlatma, beden eğitimi gibi etkinliklerden korkup, gerçekleştirmede güçlük çekmesine rağmen bunları yapması için zorlanması.
3.Okulda ya da okul yolunda fiziksel olarak tehdit edici bir yerin ya da birilerinin olması.
4.Ahlaki düzeyin çok düşük olduğu, şiddetin ve belirsizliğin hüküm sürdüğü olumsuz bir okul ortamı
5.Çocuğun okulda hırpalanmasına, reddedilmesine ve kavga etmesine yol açacak bir sosyal beceri eksikliğinin olması.
TEDAVİSİ
Okul Fobisi eğer doğru teşhis edilir ve aile tarafından önemsenirse, korkulacak bir durum yoktur. Öğretmenden ve bir uzmandan yardım alınarak sorunun giderilmesi sağlanabilir. Ancak aile durumu ciddiye almazsa yarıda kesilen bir eğitim hayatına kadar varabilen çok ciddi sonuçlar doğurabilir.
